پندار pen dar
این وبلاگ شامل مطالب علمی وفرهنگی و تفریحی میباشدپندار pen dar
این وبلاگ شامل مطالب علمی وفرهنگی و تفریحی میباشدآغاز آزمایش انفجار بزرگ
| ||||
اما و اگرهای کنکور سراسری
تجمع معترضین مقابل سازمان سنجش
تجمع این گروه در جلوی سازمان سنجش آموزش ایران در بلوار کریمخان زند در تهران باعث ترافیک سنگین در این بلوار و خیابانهای اطراف آن شده است.
بخشی از تجمع کنندگان معتقد بودند که با وجود داشتن رتبه های دو رقمی و سه رقمی، نتوانسته اند در رشته های مورد نظر قبول شوند در حالی که در سال گذشته کسانی با همین رتبه در رشته های مورد نظر در دانشگاه های مستقر در تهران پذیرفته شده اند.
یکی از معترضان گروه ریاضی با رتبه 1287 نتوانسته بود در هیچ رشته دانشگاهی در تهران قبول شود در حالی که به عقیده وی به روال سالهای قبل با این رتبه حداقل باید در یک رشته علوم پایه قبول می شد برخی نیز می گفتند با داشتن رتبه پائین نتوانسته اند در هیچ رشته ای قبول شوند یا در رشته ای قبول شده اند که در میان انتخابهای آنها نبوده است.
مادر یکی از داوطلبان نیز که فرزندش از استان لرستان در کنکور شرکت کرده بود گفته است که فرزندش در رشته ریاضی کاربردی شهر رفسنجان قبول شده است در حالی که فرزندش در هنگام انتخاب رشته شهر رفسنجان را انتخاب نکرده بود.
پدر یک داوطلب از شهر لنگرود که فرزندش با داشتن رتبه 79 در شهر اصفهان قبول شده، گفته است: چرا فرزندش از تحصیل در تهران محروم شده در حالی که به گفته وی در سالهای گذشته افراد با داشتن رتبه های بالاتر در رشته های معتبر در دانشگاه های تهران پذیرش شده اند.
گزینش داوطلبان بومی
برخی نیز نسبت به گزینش بومی که برای اولین بار از سوی وزارت علوم اعمال شده معترضند. گزینش بومی بر اساس مصوبه ای انجام شده که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است. بر اساس این مصوبه 65 درصد حجم پذیرش دانشجو در دانشگاهها به صورت بومی انجام می شود.
با توجه به این که اکثر دانشگاههای معتبر در شهر تهران قرار دارند، معترضان می گویند که اجرای این تصمیم باعث شده که شهرستانی ها از ورود به دانشگاههایی نظیر تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی، امیر کبیر، علم و صنعت و بقیه دانشگاهها محروم شوند. به گفته این گروه، این تصمیم همچنین باعث شده تا شانس داوطلبان تهرانی نیز به طرز قابل ملاحظه ای افزایش یابد.
مصوبه "گسترش بومی گزینی در آزمون سراسری دانشگاه ها" در تاریخ در اول مرداد سال جاری به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است و برخی می گویند که اجرای آن با این سرعت در سال جاری اشتباه است.
علی عباسپور رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته است: "وزارت علوم در اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مرتکب اشتباه شده و اگر هم بنابر اجرا بود باید برای سال آینده این کار انجام می شد." از نظر مجلس این مصوبه بسیار کلی بود و ابهاماتی داشت و برای همین بعد از تصویب این مصوبه، کمیسیون آموزش و تحقیقات از وزارت علوم درخواست کرده بود جزئیات آن را به مجلس منعکس کند.
وی در باره دلیل این تقاضای مجلس گفته است که نگران بودیم مبادا طریقی در پیش گرفته شود که حق عده ای از داوطلبان ممتاز ضایع شود.
شرکت کنندگان کنکور
نتایج کنکور سراسری دانشگاههای دولتی به تازگی منتشر شده و در آن دختران 64 درصد از صندلی های دانشگاه های ایران را در اختیار گرفته اند.
از میان 437 هزار نفر پذیرفته شده در دانشگاه های دولتی، 278 هزار و 158 نفرشان دختر هستند و تنها 158 هزار و 911 نفر از پسران در آزمون سراسری دانشگاه های دولتی پذیرفته شده اند.
بر اساس گزارش سازمان سنجش آموزش، از میان پذیرفته شدگان 86 هزار نفر در دروه روزانه، نزدیک به 27 هزار نفر در دوره شبانه، 1640 نفر در دوره نیمه حضوری، حدود 229 هزار نفر در دانشگاه پیام نور، حدو 91 هزار نفر در دانشگاه های غیر انتفاعی و 1094 نفر در دوره های فرهنگیان، و 1717 نفر نیز در دوره بین المللی و مجازی پذیرفته شده اند.
امسال یک میلیون و 300 هزار نفر در کنکور دانشگاه ها شرکت کرده بودند که از میان آنها 517 هزار نفر در گروه آزمایشی علوم انسانی، 459 هزار نفر در گروه آزمایشی علوم تجربی، 318 هزار نفر درگروه آزمایشی علوم ریاضی، 66 هزار نفر در گروه آزمایشی هنر و 146 هزار نفر در گروه زبان های خارجی ثبت نام کرده بودند.
توضیحات سنجش درباره اعتراض ها به نتایج کنکور
معاون آماری و فنی سازمان سنجش اعلام کرد : داوطلبانی که در مکان زندگی خود انتخاب رشته می کنند شانس قبولی بیشتری دارند .
شبکه خبر: خدایی معاون آماری و فنی سازمان سنجش در گفتگو با سایت شبکه خبر در خصوص اثر بومی بودن داوطلبان در انتخاب رشته ها گفت : این طرح بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفته و سال های قبل هم بوده و امسال در بعضی رشته ها گسترش پیدا کرده است ، داوطلبانی که در آزمون امسال شرکت کرده اند شانسشان در بوم خود که استان ، ناحیه و قطب باشد افزایش یافته و در غیر بوم کاهش پیدا کرده داوطلبی که
از استان اصفهان اگر رشته های استان خود را بزند شانس بیشتری دارد تا رشته های در استانهای دیگر بزند شانس کمتر خواهد داشت .
خدایی افزود : بومی گزینی بر اساس گسترش رشته ها انجام شده است اگر رشته ای در تمامی استانها بوده است آن رشته استانی گزینش شده است و اگر رشته ای در چند استان و ناحیه وجود داشه باشد بر اساس تقسیم بندی که در دفترچه 2 آمده است طبیعتا شانس داوطلبان در بوم خود بیشتر و در غیر بوم خود کمتر است .
معاون آماری و فنی سازمان سنجش در خصوص نحوه پذیرش دانشجو نیز گفت : پذیرش دانشجو متاثر از روشهای گزینش است که به سازمان سنجش ابلاغ می شود سازمان سنجش سازمان مجری است و ضوابطی که از طرف مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی به سازمان ابلاغ می شود عینا اجرا می شود و در بحث پذیرش آنچه که مهم است وضعیت خود فرد است و نوع بومی رشته ، طبیعتا اگر انتخاب رشته مناسب انجام شود ممکن است به عنوان مثال رتبه 40 اگر فقط 1 رشته در گروه ریاضی باشد مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف را بزند و بومی تهران هم نباشد قبول نمی شود پس اگر داوطلب 100 انتخاب خود را انجام دهد و رشته های بومی خود را بزند شانس بیشتری دارد .
خدایی تاکید کرد : نکته مهم بومی گزینی در کنار انتخاب افراد است .
وی افزود : بحث بومی گزینی صریحا در دفترچه شماره 2 آزمون سراسری امسال چاپ شده و داوطلبی نمی تواند ادعا کند از این بحث بدون اطلاع بوده است .
خدایی ادامه داد: کارنامه سراسری از روز شنبه در سایت سازمان قابل مشاهده است و داوطلبان اول کارنامه را ببینند و در صورت اعتراض از طریق مکاتبه یا پست های اینترنتی سازمان اعتراضات خود را ارسال کنند تا به سوالات پاسخ داده شود و از مراجعه حضوری با توجه به کمبود امکانات و فضا نامناسب خودداری کنند و امکان پاسخگویی مناسب در این مکان وجود ندارد .
معاون آماری و فنی سازمان سنجش در پایان اظهار داشت :
بومی گزینی بر اساس رشته انجام شده است اگر رشته ای در تمام استان ها وجود داشته باشد بومی گزینی در آن رشته ها انجام شده است مثلا زبان و ادبیات فارسی در تمام استانها وجود دارد و بر اساس آن بومی گزینی انجام شده است و رشته های هنر در چند دانشگاه بوده است و این رشته را بومی گزینی نکرده ایم .
از استان اصفهان اگر رشته های استان خود را بزند شانس بیشتری دارد تا رشته های در استانهای دیگر بزند شانس کمتر خواهد داشت .
خدایی افزود : بومی گزینی بر اساس گسترش رشته ها انجام شده است اگر رشته ای در تمامی استانها بوده است آن رشته استانی گزینش شده است و اگر رشته ای در چند استان و ناحیه وجود داشه باشد بر اساس تقسیم بندی که در دفترچه 2 آمده است طبیعتا شانس داوطلبان در بوم خود بیشتر و در غیر بوم خود کمتر است .
معاون آماری و فنی سازمان سنجش در خصوص نحوه پذیرش دانشجو نیز گفت : پذیرش دانشجو متاثر از روشهای گزینش است که به سازمان سنجش ابلاغ می شود سازمان سنجش سازمان مجری است و ضوابطی که از طرف مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی به سازمان ابلاغ می شود عینا اجرا می شود و در بحث پذیرش آنچه که مهم است وضعیت خود فرد است و نوع بومی رشته ، طبیعتا اگر انتخاب رشته مناسب انجام شود ممکن است به عنوان مثال رتبه 40 اگر فقط 1 رشته در گروه ریاضی باشد مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف را بزند و بومی تهران هم نباشد قبول نمی شود پس اگر داوطلب 100 انتخاب خود را انجام دهد و رشته های بومی خود را بزند شانس بیشتری دارد .
خدایی تاکید کرد : نکته مهم بومی گزینی در کنار انتخاب افراد است .
وی افزود : بحث بومی گزینی صریحا در دفترچه شماره 2 آزمون سراسری امسال چاپ شده و داوطلبی نمی تواند ادعا کند از این بحث بدون اطلاع بوده است .
خدایی ادامه داد: کارنامه سراسری از روز شنبه در سایت سازمان قابل مشاهده است و داوطلبان اول کارنامه را ببینند و در صورت اعتراض از طریق مکاتبه یا پست های اینترنتی سازمان اعتراضات خود را ارسال کنند تا به سوالات پاسخ داده شود و از مراجعه حضوری با توجه به کمبود امکانات و فضا نامناسب خودداری کنند و امکان پاسخگویی مناسب در این مکان وجود ندارد .
معاون آماری و فنی سازمان سنجش در پایان اظهار داشت :
بومی گزینی بر اساس رشته انجام شده است اگر رشته ای در تمام استان ها وجود داشته باشد بومی گزینی در آن رشته ها انجام شده است مثلا زبان و ادبیات فارسی در تمام استانها وجود دارد و بر اساس آن بومی گزینی انجام شده است و رشته های هنر در چند دانشگاه بوده است و این رشته را بومی گزینی نکرده ایم .
نیروگاه بوشهر چگونه برق تولید می کند
فرآیند تولید انرژی الکتریکی در نیروگاه هسته‌ای را می‌توان به سه مرحله کاملاً مجزا تقسیم کرد که در سه مدار مستقل شامل مدار اول، مدار دوم و مدار خنک کننده انجام می‌پذیرد.
فارس: علیرغم پیچیدگی فناوری یک نیروگاه هسته‌ای از نوع نیروگاه بوشهر فرآیند تولید انرژی الکتریکی در نیروگاه هسته‌ای را می‌توان به سه مرحله کاملاً مجزا تقسیم کرد که در سه مدار مستقل شامل مدار اول، مدار دوم و مدار خنک کننده انجام می‌پذیرد.
مدار اول
شکافت اورانیوم غنی شده در راکتور منبع تولید انرژی به صورت گرمایی است. این انرژی گرمایی توسط آب مدار اول که در یک مسیر بسته (چهار حلقه) جریان دارد به مولدهای بخار منتقل می‌شود. مولد بخار یک مبدل حرارتی است که آب مدار اول درون لوله‌های U شکل فولادی آن جریان دارد و آب مدار دوم در یک سیکل کاملاً مجزا با گردش در اطراف این لوله‌ها، ضمن برداشت حرارت به بخار تبدیل می‌شود. آب مدار اول پس از خروج از مولد بخار توسط پمپ مدار اول برای برداشت مجدد گرما به راکتور بازگردانده می‌شود.
مدار دوم
در مدار دوم، بخار تولید شده در مولد بخار به توربین هدایت شده و در آن جا به انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود (چرخش توربین به طور مستقیم ژنراتور نیروگاه را به حرکت درآورده که منجر به تولید انرژی الکتریکی می‌شود). سپس بخار خروجی از توربین به وسیله کندانسور به آب تبدیل شده و مجدداً برای تکمیل و تکرار این چرخه به مولد بخار بازگردانده می‌شود.
مدار خنک کننده
برای چگالش بخار خروجی از توربین، آب دریا به عنوان خنک کننده، در یک مدار کاملاً مجزا از مدار دوم توسط پمپ های سیرکولاسیون به کندانسور هدایت می‌شود و پس از برداشت گرما از طریق یک کانال روباز به طول 400 متر و به دنبال آن چهار تونل 1200 متری در زیر بستر دریا در عمق 7 متری به دریا باز می‌گردد.
نقش اصلی راکتور در نیروگاه هسته‌ای تولید انرژی گرمایی است. فرآیندی که در این راکتور سبب تولید گرما می شود شکافت هسته‌ای نام دارد. شکافت، فرآیندی است که در طی آن یک هسته اتم سنگین به دو یا چند هسته کوچک‌تر تبدیل می‌شود و ضمن این عمل مقداری انرژی به صورت گرما و تابش ساطع می‌گردد.
در نیروگاه هسته‌ای با آب سبک، فرایند شکافت غالباً توسط نوترون‌های حرارتی انجام می‌گیرد. هسته اورانیوم 235 پس از جذب نوترون ناپایدار شده به دو یا چند جز به نام شکاف پاره تقسیم می‌شود. علاوه بر شکاف‌پاره‌ها، دو تا سه نوترون به علاوه مقداری انرژی و ذرات آلفا، بتا و تابش گاما نیز در هر شکافت به دست می‌آید (نوترون‌های آزاد شده به طور متوسط دارای انرژی Mev2 بوده که برای انجام شکافت هسته اورانیوم 235 بایستی انرژی جنبشی خود را از دست داده، با اتم‌های محیط خود به تعادل حرارتی دست یابند، یعنی انرژی آنها به چند صدم ev برسد. این عمل در نتیجه برخوردهای متوالی نوترون با هسته اتم‌های هیدروژن مولکول‌های آب درون راکتور صورت می‌گیرد). به این طریق، یک عمل شکافت می‌تواند منجر به شکافت‌های دیگری شود که آنها هم به نوبه خود شکافت‌های دیگری را به دنبال خواهند داشت. به این واکنش که به صورت تسلسلی شکل ادامه می‌یابد، واکنش شکافت زنجیره‌ای گویند. لازم به ذکر است که پایدار ماندن واکنش زنجیره‌ای در قلب راکتور مستلزم وجود جرم بحرانی در قلب راکتور میباشد.
انرژی آزاد شده از فرایند شکافت به گرما تبدیل می‌شود. حرارت تولید شده توسط آب مدار اول برداشت شده، به آب مدار دوم انتقال می‌یابد و در مدار دوم برای تولید بخار و چرخاندن توربین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تنظیم مقدار انرژی آزاد شده در یک راکتور هسته‌ای با تعداد شکافت‌هایی که اتفاق می‌افتد، کنترل می‌شود. این عمل با کنترل کردن تعداد نوترون‌هایی که برای انجام عمل شکافت موجود میباشد صورت می‌گیرد. هر چه تعداد چنین نوترون‌هایی کمتر باشد، تعداد شکافت‌ها نیز کمتر است. یکی از روشهای رسیدن به چنین کنترلی، این است که ماده‌ای را در راکتور قرار دهند که به آسانی نوترون‌ها را جذب کند، بنابراین با تنظیم مقدار این ماده در راکتور، تعداد نوترون‌های موجود برای عمل شکافت می‌تواند به میزان مطلوب تنظیم شود.
راکتور نیروگاه هسته‌ای بوشهر از نوع آب سبک تحت فشار میباشد که توان تولید Mw(t)3000 انرژی گرمایی را داشته و متشکل از یک پوسته از جنس فولاد کربنی است که با فولاد ضد زنگ پوشش داده شده است و درون آن قلب راکتور (Core)، سپر حرارتی و نوترونی (Core baffle)، نگهدارنده قلب (Core barrel، محافظ کانال‌های هادی (Protective Tube Unit) قرار گرفته و توسط درپوش راکتور (Upper Unit) بسته می‌شود. آب که به عنوان کند کننده
نوترون و خنک کننده استفاده می‌شود، توسط پمپ‌های مدار اول با فشار bar157 و حرارتی C291 از طریق 4 نازل خط سرد (Cold Leg) وارد راکتور می‌شود و پس از برداشت حرارت از قلب راکتور با حرارت C321 از طریق 4 نازل خط گرم (Hot Leg) به سمت مولدهای بخار هدایت شده و در آنجا با تبادل حرارت با آب مدار دوم بخار تولید می‌شود.
منبع تولید گرما، سوخت هسته‌ای از نوع دی اکسید اورانیوم غنی شده با غنای 02/4%، 62/3%، 4/2%، 6/1% میباشد. سوخت هسته‌ای به صورت قرص‌های استوانه‌ای به قطر 57/7 و ارتفاع 12 میلی متر ساخته شده که درون میله‌های سوخت قرار دارد.
تعداد 311 میله سوخت با آرایش شش ضلعی، یک مجتمع سوخت را می‌سازند و تعداد 163 مجتمع سوخت در کنار هم قلب راکتور را تشکیل می‌دهند. مکانیزم تولید گرما، واکنش هسته‌ای شکافت اورانیوم و تبدیل آن به پاره‌های شکافت سبک‌تر است که همراه با آزاد شدن انرژی و تولید نوترون برای ادامه این زنجیره است.
کنترل واکنش هسته‌ای و در نتیجه کنترل راکتور به کمک اسیدبوریک محلول در آب، به همراه میله‌های کنترل که به محرک‌های سیستم کنترل و حفاظت متصل است، انجام می‌شود.
اجزای راکتور
1- محرک میله‌های کنترل
2- درپوش راکتور
3- پوسته اصلی راکتور
4- نگهدارنده قلب راکتور
5- محافظ کانال‌های هادی
6- قلب راکتور
7- ورودی خنک کننده
8- خروجی خنک کننده
مجموعه توربین بخار K – 1000 – 3000/60 – 3 با قدرت نامی 1000 مگاوات و سرعت 3000 دور در دقیقه جهت به حرکت درآوردن ژنراتور جریان متناوب به کار می‌رود. ژنراتور به همراه مجموعه توربین بر روی یک سازه بتنی سوار شده که این سازه به صورت مجزا از سازه اصلی ساختمان توربین، بر روی فنرهای مخصوصی (جهت خنثی کردن ارتعاشات ناشی از دورهای بحرانی) قرار گرفته است. توربوست نیروگاه اتمی بوشهر شامل چهار توربین از جمله یک توربین فشار بالا و سه توربین فشار پایین میباشد. مجموعه توربین مذکور تک محوری و هر چهار توربین از نوع دو طرفه متقارن است که در هر طرف دارای پنج ردیف پره می‌باشند. روتور توربین‌های فشار پایین و فشار بالا به روش آهنگری و به صورت یکپارچه و بدون سوراخ مرکزی ساخته می‌شود که این کار باعث کاهش تمرکز تنش در روتور خواهد شد.
سیکل آب و بخار نیروگاه اتمی بوشهر این گونه است که بخار تولید شده در مولدهای بخار به ساختمان توربین هدایت و با حداکثر، رطوبت 2/0% و فشار bar8/58 r وارد توربین فشار قوی شده و پس از انجام کار به علت کاهش فشار و حرارت اولیه مرطوب می‌شود. برای این که این رطوبت به پره‌های توربین فشار ضعیف آسیب نرساند، بخار خشک و مجدداً گرم می‌شود تا به پارامترهای مطلوب دست یابد و پس از آن با فشار bar8/6 r به توربین فشار ضعیف هدایت می‌شود، به دنبال آن در کندانسور تغییر حالت داده، طی مراحلی احیا شده (پیش گرم و گاززدایی گردیده و تا C 222 درجه گرم می‌شود) و مجدداً به مولدهای بخار باز می‌گردد.
واحد توربین نیروگاه اتمی بوشهر دارای مدار پیشرفته احیاء از جمله چهار مرحله هیتر فشار پایین، دئراتور (هوازدا)، یک مرحله هیتر فشار بالا و پمپ انتقال کندانس بخار گرم کننده است.
تمام هیترهای فوق به غیر از دئراتور که از نوع مخلوطی است. از نوع تبادل حرارت سطحی می‌باشند. تمام هیترهای احیاء کننده غیر از هیتر فشار پایین شماره چهار و دئراتور، شامل دو پوسته می‌باشند و در دو خط موازی قرار دارند.
ژنراتور
ژنراتور نیروگاه اتمی بوشهر از نوع سنکرون سه فاز میباشد که سیم پیچ استاتور آن با آب خنک می‌گردد. خنک کننده روتور و هسته استاتور آن نیز هیدروژن میباشد. قدرت خروجی آن 1000 مگاوات و دارای دو قطب بوده و با مارک صنعتی TBB – 1000- 27/2 – T3 معرفی می‌شود. ولتاژ خروجی استاتور آن نیز kv27 میباشد.
پست
نیروگاه اتمی بوشهر دارای دو پست kv230 و kv400 میباشد که پست kv400 از نوع GIS (گاز ایزوله کننده بین کنتاکت‌ها) بوده و از طریق دو خط به پست چغادک و شبکه سراسری متصل می‌گردد و پست kv230 از نوع AIS (هوا ایزوله کننده بین کنتاکت‌ها) میباشد و اتصال آن به شبکه سراسری توسط دو خط و از طریق پست بوشهر صورت می‌پذیرد.
اگر راکتور را قلب یک نیروگاه اتمی بدانیم، بدون شک سیستم کنترل و ابزار دقیق، مغز و شبکه عصبی این تأسیسات مهم و گسترده میباشد. سیستم کنترل و ابزار دقیق نیروگاه اتمی بوشهر یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های اتوماسیون موجود در جهان و به صورت یک سیستم کنترل توزیع شده (DCS) بوده که از نظر لایه های کنترلی به سه سیستم سطح بالا (TLSU)، میانی (TPTS) و پایین (سنسورها و عملگرها) تقسیم می شود.
(Top Level System of the power Unit) TLSU از یک شبکه کامپیوتری با سرعت MBit/s100 تشکیل شده است که بالاترین لایه کنترلی نیروگاه به حساب می‌آید، اطلاعات را از سطح میانی دریافت کرده، آنها را بر روی ایستگاه‌های کاری نشان داده و امکان کنترل مرکزی را ایجاد می‌کند. تابلوهای TPTS از چندین (Software Hardware Complex) SHC تشکیل شده که وظیفه نظارت و کنترل سیستم‌ها و تجهیزات فنی را بر اساس دستورالعمل‌های جاری بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر عهده‌دار است. TPTS از طریق Gateway به TLSU متصل شده و تبادل داده می‌نماید.
نیروگاه اتمی بوشهر و محیط زیست
امروزه از انرژی هسته‌ای به عنوان یکی از رهیافت‌های زیست محیطی باری مقابله با افزایش دمای کره زمین و کاهش آلودگی محیط زیست یاد می‌شود. در حال حاضر نیروگاه‌های هسته‌ای جهان با ظرفیت نصب شده فعلی توانسته‌اند سالانه از انتشار 8 درصد از گازهای گلخانه‌ای در فضا جلوگیری کنند.
ساخت و بهره‌برداری از تأسیسات هسته‌ای در هر کشور عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مشمول ضوابط و مقررات ویژه ایمنی هسته‌ای و نظارت مستمر قانونی بر کلیه فعالیت‌ها در مراحل انتخاب محل، طراحی، ساخت قطعات و تجهیزات، احداث، راه‌اندازی، بهره‌برداری و از کاراندازی تأسیسات فوق الذکر است.
در نیروگاه های اتمی تماماً خروجی‌ها (گازها و مایعات) به محیط اطراف از نقطه نظر اکتیویته و شیمیایی کنترل می‌شود و ملزم به رعایت نُرم‌ها و استانداردهای لازم می‌باشند، به طوری که در مسیر خروجی آب و گاز به محیط اطراف فیلترهای مختلفی وجود دارد که در آنها اکتیویته به صورت خودکار و پیوسته و همچنین به صورت دستی و دورهای کنترل می‌شوند و تا اکتیویته آنها به حد مجاز قابل خروج نرسد، در محیط رهاسازی نمی‌شوند.
نُرم مجاز برای آب‌های خروجی 11-10 کوری بر لیتر و برای گازهای بی‌اثر خروجی از هواکش نیروگاه 50 کوری در شبانه روز میباشد. دُزِ مجاز دریافتی سالانه پرسنل گروه A (پرسنل راکتور) 20 میلی سیورت میباشد. در حالی که دز دریافتی سالانه مردم از منابع پرتوزای طبیعی، اشعه کیهانی، استفاده‌های پزشکی و انفجارات اتمی حدود 3/2 میلی سیورت میباشد. مقدار دز مجاز دریافتی ساکنین اطراف نیروگاه‌های هسته ای حداکثر برابر با 5/1 میلی سیورت میباشد که در مقایسه با دز دریافتی از دیگر منابع پرتوزا بسیار اندک است.
در حال حاضر در سراسر دنیا ایمنی نیروگاه‌های هسته‌ای بر پایه «دفاع در عمق» بنا نهاده می‌شود. چنین دیدگاهی طراحان را بر آن وا می‌دارد تا سلسله‌ای از حایل‌های فیزیکی را به صورت پشت سر هم در مسیر انتشار مواد رادیو اکتیو به محیط مدنظر قرار دهند. وجود چند لایه حایل فیزیکی از آثار سوء مواد رادیو اکتیو به پرسنل بهره بردار، محیط پیرامون نیروگاه و مردمی که در اطراف نیروگاه زندگی می‌کنند، جلوگیری می‌نماید. این حایل‌ها به ترتیب عبارتند از شبکه سرامیکی قرص‌های سوخت، غلاف میله‌های سوخت، تجهیزات مدار اول، کره فولادی و در نهایت کره بتونی. لازم به ذکر است که بیش از 98% محصولات شکافت (مواد رادیواکتیو) در داخل شبکه سرامیکی قرص‌های سوخت محبوس می‌گردند.
واحد اول نیروگاه هسته ای بوشهر از راکتور آب تحت فشار نوع VVER – 1000 مدل V-446 تشکیل یافته که از نظر ساختاری و اساس کار، کاملاً با نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل متفاوت بوده و متناظر با نیروگاه‌های هسته‌ای غربی با راکتور PWR میباشد که دارای ایمنی ذاتی هستند، بدین معنی که با افزایش قدرت نوترونی راکتور، دمای آب در آن افزایش یافته که این نیز به نوبه خود باعث کاهش قدرت نوترونی و مهار واکنش زنجیره‌ای شکافت پایا در قلب راکتور می‌گردد.
در صورت به خطر افتادن نیروگاه و پایین آمدن شاخص‌های ایمنی آن، طبق دستورالعمل‌های بهره برداری نیروگاه، قدرت راکتور تا سطح لازم کاهش داده شده یا اساساً خاموش می‌شود تا ایمنی راکتور به سطح مورد نظر رسانده شود. در صورت بروز احتمالی حادثه، سیستم‌های چهارکاناله ایمنی، وظیفه خاموش کردن راتور و برداشت انرژی حرارتی پسماند قلب راکتور را به عهده دارند. وجود یک کانال و عملکرد درست آن در هنگام بروز حادثه کاملاً کفایت می‌کند و وجود سه کانال دیگر جهت بالا بردن ضریب اطمینان عمل سیستم در نظر گرفته شده است، این کانال‌ها کاملاً از همدیگر جدا بوده و مستقل عمل می‌کنند.
وظیفه سیستم‌های ایمنی در هنگام بروز احتمالی حادثه:
1- متوقف کردن واکنش زنجیره‌ای شکافت هسته‌ای پایا
2- خنک کردن راکتور
3- محدود کردن آثار حادثه میباشد
این سیستم‌ها مجهز به دیزل ژنراتورهای خاص خود بوده که در صورت قطعی کامل برق در نیروگاه، می‌توانند به کار خود ادامه دهند.
ساختمان راکتور در مقابل برخورد مستقیم هواپیمای غول پیکر بوینگ 747، هواپیماهای جنگی و زلزله‌ای به شدت 8 ریشتر مقاوم بوده و در صورت بروز چنین سوانحی هیچ صدمه‌ای به تأسیسات راکتور و قلب آن وارد نمی‌شود و سیستم کنترل و حفاظت خودکار نیروگاه به راحتی آن را خاموش و به وضعیت ایمن می‌رساند.
نمودار ایمنی دارای بخش‌های زیر است:
1- راکتور
2- مولد بخار
3- پمپ اصلی مدار اول
4- حفاظ بیولوژیکی
5- محوطه تردد
6- کره فولادی
7- پوشش بتنی
8- هواکش
9- سیستم خنک کننده اضطراری قلب
10- پمپ تزریق اضطراری
11- مخزن ذخیره محلول اسید بوریک
12- تأسیسات تهویه
13- تأسیسات فیلتراسیون
14- سیستم دفع گرمای پسماند
15- سیستم کنترل خلاء
16- محفظه آب آلوده کره فولاد
مدار اول
شکافت اورانیوم غنی شده در راکتور منبع تولید انرژی به صورت گرمایی است. این انرژی گرمایی توسط آب مدار اول که در یک مسیر بسته (چهار حلقه) جریان دارد به مولدهای بخار منتقل می‌شود. مولد بخار یک مبدل حرارتی است که آب مدار اول درون لوله‌های U شکل فولادی آن جریان دارد و آب مدار دوم در یک سیکل کاملاً مجزا با گردش در اطراف این لوله‌ها، ضمن برداشت حرارت به بخار تبدیل می‌شود. آب مدار اول پس از خروج از مولد بخار توسط پمپ مدار اول برای برداشت مجدد گرما به راکتور بازگردانده می‌شود.
مدار دوم
در مدار دوم، بخار تولید شده در مولد بخار به توربین هدایت شده و در آن جا به انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود (چرخش توربین به طور مستقیم ژنراتور نیروگاه را به حرکت درآورده که منجر به تولید انرژی الکتریکی می‌شود). سپس بخار خروجی از توربین به وسیله کندانسور به آب تبدیل شده و مجدداً برای تکمیل و تکرار این چرخه به مولد بخار بازگردانده می‌شود.
مدار خنک کننده
برای چگالش بخار خروجی از توربین، آب دریا به عنوان خنک کننده، در یک مدار کاملاً مجزا از مدار دوم توسط پمپ های سیرکولاسیون به کندانسور هدایت می‌شود و پس از برداشت گرما از طریق یک کانال روباز به طول 400 متر و به دنبال آن چهار تونل 1200 متری در زیر بستر دریا در عمق 7 متری به دریا باز می‌گردد.
نقش اصلی راکتور در نیروگاه هسته‌ای تولید انرژی گرمایی است. فرآیندی که در این راکتور سبب تولید گرما می شود شکافت هسته‌ای نام دارد. شکافت، فرآیندی است که در طی آن یک هسته اتم سنگین به دو یا چند هسته کوچک‌تر تبدیل می‌شود و ضمن این عمل مقداری انرژی به صورت گرما و تابش ساطع می‌گردد.
در نیروگاه هسته‌ای با آب سبک، فرایند شکافت غالباً توسط نوترون‌های حرارتی انجام می‌گیرد. هسته اورانیوم 235 پس از جذب نوترون ناپایدار شده به دو یا چند جز به نام شکاف پاره تقسیم می‌شود. علاوه بر شکاف‌پاره‌ها، دو تا سه نوترون به علاوه مقداری انرژی و ذرات آلفا، بتا و تابش گاما نیز در هر شکافت به دست می‌آید (نوترون‌های آزاد شده به طور متوسط دارای انرژی Mev2 بوده که برای انجام شکافت هسته اورانیوم 235 بایستی انرژی جنبشی خود را از دست داده، با اتم‌های محیط خود به تعادل حرارتی دست یابند، یعنی انرژی آنها به چند صدم ev برسد. این عمل در نتیجه برخوردهای متوالی نوترون با هسته اتم‌های هیدروژن مولکول‌های آب درون راکتور صورت می‌گیرد). به این طریق، یک عمل شکافت می‌تواند منجر به شکافت‌های دیگری شود که آنها هم به نوبه خود شکافت‌های دیگری را به دنبال خواهند داشت. به این واکنش که به صورت تسلسلی شکل ادامه می‌یابد، واکنش شکافت زنجیره‌ای گویند. لازم به ذکر است که پایدار ماندن واکنش زنجیره‌ای در قلب راکتور مستلزم وجود جرم بحرانی در قلب راکتور میباشد.
انرژی آزاد شده از فرایند شکافت به گرما تبدیل می‌شود. حرارت تولید شده توسط آب مدار اول برداشت شده، به آب مدار دوم انتقال می‌یابد و در مدار دوم برای تولید بخار و چرخاندن توربین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تنظیم مقدار انرژی آزاد شده در یک راکتور هسته‌ای با تعداد شکافت‌هایی که اتفاق می‌افتد، کنترل می‌شود. این عمل با کنترل کردن تعداد نوترون‌هایی که برای انجام عمل شکافت موجود میباشد صورت می‌گیرد. هر چه تعداد چنین نوترون‌هایی کمتر باشد، تعداد شکافت‌ها نیز کمتر است. یکی از روشهای رسیدن به چنین کنترلی، این است که ماده‌ای را در راکتور قرار دهند که به آسانی نوترون‌ها را جذب کند، بنابراین با تنظیم مقدار این ماده در راکتور، تعداد نوترون‌های موجود برای عمل شکافت می‌تواند به میزان مطلوب تنظیم شود.
راکتور نیروگاه هسته‌ای بوشهر از نوع آب سبک تحت فشار میباشد که توان تولید Mw(t)3000 انرژی گرمایی را داشته و متشکل از یک پوسته از جنس فولاد کربنی است که با فولاد ضد زنگ پوشش داده شده است و درون آن قلب راکتور (Core)، سپر حرارتی و نوترونی (Core baffle)، نگهدارنده قلب (Core barrel، محافظ کانال‌های هادی (Protective Tube Unit) قرار گرفته و توسط درپوش راکتور (Upper Unit) بسته می‌شود. آب که به عنوان کند کننده
نوترون و خنک کننده استفاده می‌شود، توسط پمپ‌های مدار اول با فشار bar157 و حرارتی C291 از طریق 4 نازل خط سرد (Cold Leg) وارد راکتور می‌شود و پس از برداشت حرارت از قلب راکتور با حرارت C321 از طریق 4 نازل خط گرم (Hot Leg) به سمت مولدهای بخار هدایت شده و در آنجا با تبادل حرارت با آب مدار دوم بخار تولید می‌شود.
منبع تولید گرما، سوخت هسته‌ای از نوع دی اکسید اورانیوم غنی شده با غنای 02/4%، 62/3%، 4/2%، 6/1% میباشد. سوخت هسته‌ای به صورت قرص‌های استوانه‌ای به قطر 57/7 و ارتفاع 12 میلی متر ساخته شده که درون میله‌های سوخت قرار دارد.
تعداد 311 میله سوخت با آرایش شش ضلعی، یک مجتمع سوخت را می‌سازند و تعداد 163 مجتمع سوخت در کنار هم قلب راکتور را تشکیل می‌دهند. مکانیزم تولید گرما، واکنش هسته‌ای شکافت اورانیوم و تبدیل آن به پاره‌های شکافت سبک‌تر است که همراه با آزاد شدن انرژی و تولید نوترون برای ادامه این زنجیره است.
کنترل واکنش هسته‌ای و در نتیجه کنترل راکتور به کمک اسیدبوریک محلول در آب، به همراه میله‌های کنترل که به محرک‌های سیستم کنترل و حفاظت متصل است، انجام می‌شود.
اجزای راکتور
1- محرک میله‌های کنترل
2- درپوش راکتور
3- پوسته اصلی راکتور
4- نگهدارنده قلب راکتور
5- محافظ کانال‌های هادی
6- قلب راکتور
7- ورودی خنک کننده
8- خروجی خنک کننده
مجموعه توربین بخار K – 1000 – 3000/60 – 3 با قدرت نامی 1000 مگاوات و سرعت 3000 دور در دقیقه جهت به حرکت درآوردن ژنراتور جریان متناوب به کار می‌رود. ژنراتور به همراه مجموعه توربین بر روی یک سازه بتنی سوار شده که این سازه به صورت مجزا از سازه اصلی ساختمان توربین، بر روی فنرهای مخصوصی (جهت خنثی کردن ارتعاشات ناشی از دورهای بحرانی) قرار گرفته است. توربوست نیروگاه اتمی بوشهر شامل چهار توربین از جمله یک توربین فشار بالا و سه توربین فشار پایین میباشد. مجموعه توربین مذکور تک محوری و هر چهار توربین از نوع دو طرفه متقارن است که در هر طرف دارای پنج ردیف پره می‌باشند. روتور توربین‌های فشار پایین و فشار بالا به روش آهنگری و به صورت یکپارچه و بدون سوراخ مرکزی ساخته می‌شود که این کار باعث کاهش تمرکز تنش در روتور خواهد شد.
سیکل آب و بخار نیروگاه اتمی بوشهر این گونه است که بخار تولید شده در مولدهای بخار به ساختمان توربین هدایت و با حداکثر، رطوبت 2/0% و فشار bar8/58 r وارد توربین فشار قوی شده و پس از انجام کار به علت کاهش فشار و حرارت اولیه مرطوب می‌شود. برای این که این رطوبت به پره‌های توربین فشار ضعیف آسیب نرساند، بخار خشک و مجدداً گرم می‌شود تا به پارامترهای مطلوب دست یابد و پس از آن با فشار bar8/6 r به توربین فشار ضعیف هدایت می‌شود، به دنبال آن در کندانسور تغییر حالت داده، طی مراحلی احیا شده (پیش گرم و گاززدایی گردیده و تا C 222 درجه گرم می‌شود) و مجدداً به مولدهای بخار باز می‌گردد.
واحد توربین نیروگاه اتمی بوشهر دارای مدار پیشرفته احیاء از جمله چهار مرحله هیتر فشار پایین، دئراتور (هوازدا)، یک مرحله هیتر فشار بالا و پمپ انتقال کندانس بخار گرم کننده است.
تمام هیترهای فوق به غیر از دئراتور که از نوع مخلوطی است. از نوع تبادل حرارت سطحی می‌باشند. تمام هیترهای احیاء کننده غیر از هیتر فشار پایین شماره چهار و دئراتور، شامل دو پوسته می‌باشند و در دو خط موازی قرار دارند.
ژنراتور
ژنراتور نیروگاه اتمی بوشهر از نوع سنکرون سه فاز میباشد که سیم پیچ استاتور آن با آب خنک می‌گردد. خنک کننده روتور و هسته استاتور آن نیز هیدروژن میباشد. قدرت خروجی آن 1000 مگاوات و دارای دو قطب بوده و با مارک صنعتی TBB – 1000- 27/2 – T3 معرفی می‌شود. ولتاژ خروجی استاتور آن نیز kv27 میباشد.
پست
نیروگاه اتمی بوشهر دارای دو پست kv230 و kv400 میباشد که پست kv400 از نوع GIS (گاز ایزوله کننده بین کنتاکت‌ها) بوده و از طریق دو خط به پست چغادک و شبکه سراسری متصل می‌گردد و پست kv230 از نوع AIS (هوا ایزوله کننده بین کنتاکت‌ها) میباشد و اتصال آن به شبکه سراسری توسط دو خط و از طریق پست بوشهر صورت می‌پذیرد.
اگر راکتور را قلب یک نیروگاه اتمی بدانیم، بدون شک سیستم کنترل و ابزار دقیق، مغز و شبکه عصبی این تأسیسات مهم و گسترده میباشد. سیستم کنترل و ابزار دقیق نیروگاه اتمی بوشهر یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های اتوماسیون موجود در جهان و به صورت یک سیستم کنترل توزیع شده (DCS) بوده که از نظر لایه های کنترلی به سه سیستم سطح بالا (TLSU)، میانی (TPTS) و پایین (سنسورها و عملگرها) تقسیم می شود.
(Top Level System of the power Unit) TLSU از یک شبکه کامپیوتری با سرعت MBit/s100 تشکیل شده است که بالاترین لایه کنترلی نیروگاه به حساب می‌آید، اطلاعات را از سطح میانی دریافت کرده، آنها را بر روی ایستگاه‌های کاری نشان داده و امکان کنترل مرکزی را ایجاد می‌کند. تابلوهای TPTS از چندین (Software Hardware Complex) SHC تشکیل شده که وظیفه نظارت و کنترل سیستم‌ها و تجهیزات فنی را بر اساس دستورالعمل‌های جاری بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر عهده‌دار است. TPTS از طریق Gateway به TLSU متصل شده و تبادل داده می‌نماید.
نیروگاه اتمی بوشهر و محیط زیست
امروزه از انرژی هسته‌ای به عنوان یکی از رهیافت‌های زیست محیطی باری مقابله با افزایش دمای کره زمین و کاهش آلودگی محیط زیست یاد می‌شود. در حال حاضر نیروگاه‌های هسته‌ای جهان با ظرفیت نصب شده فعلی توانسته‌اند سالانه از انتشار 8 درصد از گازهای گلخانه‌ای در فضا جلوگیری کنند.
ساخت و بهره‌برداری از تأسیسات هسته‌ای در هر کشور عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مشمول ضوابط و مقررات ویژه ایمنی هسته‌ای و نظارت مستمر قانونی بر کلیه فعالیت‌ها در مراحل انتخاب محل، طراحی، ساخت قطعات و تجهیزات، احداث، راه‌اندازی، بهره‌برداری و از کاراندازی تأسیسات فوق الذکر است.
در نیروگاه های اتمی تماماً خروجی‌ها (گازها و مایعات) به محیط اطراف از نقطه نظر اکتیویته و شیمیایی کنترل می‌شود و ملزم به رعایت نُرم‌ها و استانداردهای لازم می‌باشند، به طوری که در مسیر خروجی آب و گاز به محیط اطراف فیلترهای مختلفی وجود دارد که در آنها اکتیویته به صورت خودکار و پیوسته و همچنین به صورت دستی و دورهای کنترل می‌شوند و تا اکتیویته آنها به حد مجاز قابل خروج نرسد، در محیط رهاسازی نمی‌شوند.
نُرم مجاز برای آب‌های خروجی 11-10 کوری بر لیتر و برای گازهای بی‌اثر خروجی از هواکش نیروگاه 50 کوری در شبانه روز میباشد. دُزِ مجاز دریافتی سالانه پرسنل گروه A (پرسنل راکتور) 20 میلی سیورت میباشد. در حالی که دز دریافتی سالانه مردم از منابع پرتوزای طبیعی، اشعه کیهانی، استفاده‌های پزشکی و انفجارات اتمی حدود 3/2 میلی سیورت میباشد. مقدار دز مجاز دریافتی ساکنین اطراف نیروگاه‌های هسته ای حداکثر برابر با 5/1 میلی سیورت میباشد که در مقایسه با دز دریافتی از دیگر منابع پرتوزا بسیار اندک است.
در حال حاضر در سراسر دنیا ایمنی نیروگاه‌های هسته‌ای بر پایه «دفاع در عمق» بنا نهاده می‌شود. چنین دیدگاهی طراحان را بر آن وا می‌دارد تا سلسله‌ای از حایل‌های فیزیکی را به صورت پشت سر هم در مسیر انتشار مواد رادیو اکتیو به محیط مدنظر قرار دهند. وجود چند لایه حایل فیزیکی از آثار سوء مواد رادیو اکتیو به پرسنل بهره بردار، محیط پیرامون نیروگاه و مردمی که در اطراف نیروگاه زندگی می‌کنند، جلوگیری می‌نماید. این حایل‌ها به ترتیب عبارتند از شبکه سرامیکی قرص‌های سوخت، غلاف میله‌های سوخت، تجهیزات مدار اول، کره فولادی و در نهایت کره بتونی. لازم به ذکر است که بیش از 98% محصولات شکافت (مواد رادیواکتیو) در داخل شبکه سرامیکی قرص‌های سوخت محبوس می‌گردند.
واحد اول نیروگاه هسته ای بوشهر از راکتور آب تحت فشار نوع VVER – 1000 مدل V-446 تشکیل یافته که از نظر ساختاری و اساس کار، کاملاً با نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل متفاوت بوده و متناظر با نیروگاه‌های هسته‌ای غربی با راکتور PWR میباشد که دارای ایمنی ذاتی هستند، بدین معنی که با افزایش قدرت نوترونی راکتور، دمای آب در آن افزایش یافته که این نیز به نوبه خود باعث کاهش قدرت نوترونی و مهار واکنش زنجیره‌ای شکافت پایا در قلب راکتور می‌گردد.
در صورت به خطر افتادن نیروگاه و پایین آمدن شاخص‌های ایمنی آن، طبق دستورالعمل‌های بهره برداری نیروگاه، قدرت راکتور تا سطح لازم کاهش داده شده یا اساساً خاموش می‌شود تا ایمنی راکتور به سطح مورد نظر رسانده شود. در صورت بروز احتمالی حادثه، سیستم‌های چهارکاناله ایمنی، وظیفه خاموش کردن راتور و برداشت انرژی حرارتی پسماند قلب راکتور را به عهده دارند. وجود یک کانال و عملکرد درست آن در هنگام بروز حادثه کاملاً کفایت می‌کند و وجود سه کانال دیگر جهت بالا بردن ضریب اطمینان عمل سیستم در نظر گرفته شده است، این کانال‌ها کاملاً از همدیگر جدا بوده و مستقل عمل می‌کنند.
وظیفه سیستم‌های ایمنی در هنگام بروز احتمالی حادثه:
1- متوقف کردن واکنش زنجیره‌ای شکافت هسته‌ای پایا
2- خنک کردن راکتور
3- محدود کردن آثار حادثه میباشد
این سیستم‌ها مجهز به دیزل ژنراتورهای خاص خود بوده که در صورت قطعی کامل برق در نیروگاه، می‌توانند به کار خود ادامه دهند.
ساختمان راکتور در مقابل برخورد مستقیم هواپیمای غول پیکر بوینگ 747، هواپیماهای جنگی و زلزله‌ای به شدت 8 ریشتر مقاوم بوده و در صورت بروز چنین سوانحی هیچ صدمه‌ای به تأسیسات راکتور و قلب آن وارد نمی‌شود و سیستم کنترل و حفاظت خودکار نیروگاه به راحتی آن را خاموش و به وضعیت ایمن می‌رساند.
نمودار ایمنی دارای بخش‌های زیر است:
1- راکتور
2- مولد بخار
3- پمپ اصلی مدار اول
4- حفاظ بیولوژیکی
5- محوطه تردد
6- کره فولادی
7- پوشش بتنی
8- هواکش
9- سیستم خنک کننده اضطراری قلب
10- پمپ تزریق اضطراری
11- مخزن ذخیره محلول اسید بوریک
12- تأسیسات تهویه
13- تأسیسات فیلتراسیون
14- سیستم دفع گرمای پسماند
15- سیستم کنترل خلاء
16- محفظه آب آلوده کره فولاد